اگزما و قارچهای پوستی دو مشکل شایع پوست هستند که بسیاری از افراد در طول زندگی با آنها مواجه میشوند. هرچند هر دو میتوانند باعث خارش، قرمزی و ناراحتی شوند، اما ماهیت، علت ایجاد و روشهای درمان آنها کاملاً متفاوت است. اگزما بیشتر ناشی از التهاب و حساسیتهای پوست است، در حالی که قارچهای پوستی عامل عفونتهای قارچی روی پوست هستند. شناخت تفاوتهای این دو وضعیت نه تنها به تشخیص درست کمک میکند، بلکه انتخاب روش درمان مناسب را نیز آسانتر میسازد. در این مقاله، به بررسی ویژگیها و فرق اگزما و قارچ پوستی و روشهای درمان هر کدام پرداختهایم تا بتوانید بهترین راهکار را برای سلامت پوست خود انتخاب کنید.
اگزما چیست؟
اگزما نوعی بیماری پوستی است که غالباً هنگام بروز این بیماری، افراد دچار احساس خارش و سوزش زیادی در نواحی مختلف بدن خود میشوند. معمولاً با بروز اگزما، لکههای متورم و قرمز رنگی روی نواحی مختلف پوست به وجود میآیند که فرد تمایل بسیار زیادی به خاراندن این نواحی دارد. دلایل زیادی میتوانند باعث بروز اگزما شوند که برخی از رایجترین آنها شامل موارد زیر هستند:
- ژنتیک
- استرس شدید
- حساسیت
- بیماریهای زمینهای مربوط به نقص سیستم ایمنی
- خشکی پوست
- تغییر در وضعیت هورمونها
- ابتلا به بیماریهای میکروبی
- افزایش یا کاهش دمای شدید
- لمس بیش از حد مواد شیمیایی و حساسیتزا
علائم اگزما
شاید برای شما جالب باشد که بدانید در سراسر جهان تقریباً ۲۰ درصد از تمام مردم حداقل یک بار در طول زندگی خود دچار اگزما میشوند. زمانی که فرد دچار این بیماری میشود، ممکن است علائم متعددی در بدن وی ظهور پیدا کنند. با این حال، برخی از رایجترین علائمی که شما با توجه به آنها میتوانید تا حدودی تفاوت اگزما و قارچ پوستی را بدانید، عبارتند از:
- بروز تاولهای ریز در پوست
- خارش شدید پوست
- خشکی و قرمزی پوست
- ملتهب شدن پوست
بیشتر بخوانید …
اگر پوست شما دارای اگزماست، ۳۰ روش درمان خانگی اگزما پوستی + درمان خانگی را از دست ندهید!
قارچ پوستی چیست؟
قارچ پوستی به نوعی بیماری دیگر گفته میشود که همان طور که از نام آن هم میتوان حدس زد، مهمترین دلیل به وجود آمدن آن، نوع عفونت قارچی است. این عفونت نه تنها پوست، بلکه میتواند ناخن و موها را نیز تحت تاثیر قرار دهد. یکی از مهمترین دلایلی که باعث بروز این بیماری میشود، وجود قارچهای درماتوفیت (Dermatophyte) است که معمولاً در محیطهای گرم و مرطوب ایجاد میشوند.
علائم قارچ پوستی
ممکن است گاهی مواقع علائم قارچ پوستی شبیه به اگزما باشند. با این حال، برخی از این علائم در نواحی دیگر بدن به وجود میآیند که با توجه به آنها میتوانید بهتر بدانید که آیا دچار قارچ پوستی شدهاید یا اگزما؟ در این بخش، برخی از رایجترین علائم قارچ پوستی را نام میبریم که میتوانند در افراد خیلی زیادی دیده شوند:
- تغییر رنگ ناخن و شکننده شدن آن
- پوسته پوسته شدن و ترک خوردن پوست
- بروز لکههای قرمز حلقوی به شکل مرکز روشن و حاشیه تیره
- احساس سوزش و خارش شدید پوست
روش تشخیص فرق اگزما و قارچ پوستی
تشخیص درست بین اگزما و قارچ پوستی اهمیت زیادی دارد، زیرا هرکدام از این مشکلات پوست نیاز به روش درمان متفاوتی دارند. برخی علائم و نشانهها میتوانند به شما کمک کنند تا تمایز اولیهای ایجاد کنید:
۱. اگزما (درماتیت):
- پوست قرمز، خشک و ملتهب است.
- خارش شدید و مداوم دارد، خصوصاً شبها.
- معمولاً با تاولهای ریز یا پوستهریزی همراه است.
- اغلب در نواحی مانند دستها، آرنج، پشت زانو یا صورت دیده میشود.
- ممکن است با سابقه آلرژی یا حساسیت همراه باشد.
۲. قارچ پوستی (عفونت قارچی):
- پوست قرمز و پوستهپوسته است، اما معمولاً دارای حاشیههای مشخص و روشن است.
- خارش دارد، اما اغلب با برآمدگیهای کوچک یا تاولهای پراکنده همراه است.
- عفونت قارچی ممکن است به شکل حلقههای دایرهای با مرکز روشن ظاهر شود (مثل «حلقه قارچی»).
- بیشتر در نواحی مرطوب یا عرقکرده مانند پا، کشاله ران و زیر سینهها رخ میدهد.
توجه مهم: تشخیص نهایی همیشه توسط پزشک متخصص پوست انجام میشود. خوددرمانی میتواند باعث بدتر شدن وضعیت یا طولانی شدن درمان شود.
تستهای تشخیصی که پزشک ممکن است انجام دهد:
- معاینه بالینی: بررسی دقیق ضایعات پوستی و سابقه بیمار.
- نمونهبرداری پوست (اسکراپینگ): برداشتن پوسته یا قسمت کوچک از پوست برای بررسی زیر میکروسکوپ.
- کشت قارچ: در صورت شک به عفونت قارچی، نمونه روی محیط کشت قرار میگیرد تا نوع قارچ مشخص شود.
- تست حساسیت یا پچ تست: در موارد اگزما برای شناسایی عوامل حساسیتزا استفاده میشود.
درمان اگزما و قارچ پوستی
شناخت فرق اگزما و قارچ پوستی اولین قدم برای درمان مؤثر است، زیرا هر یک از این مشکلات پوست نیاز به روش درمان متفاوتی دارند.
درمان اگزما:
- استفاده از کرمها و پمادهای مرطوبکننده برای کاهش خشکی و التهابات پوست.
- مصرف کرمهای حاوی کورتیکواستروئید یا داروهای ضدالتهاب تجویز شده توسط پزشک برای کاهش خارش و قرمزی.
- اجتناب از عوامل تحریککننده مانند صابونهای قوی، شویندههای شیمیایی و حساسیتزا.
- در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای سیستمیک برای کنترل التهاب شدید تجویز کند.
درمان قارچ پوستی:
- استفاده از کرمها یا لوسیونهای ضد قارچ مخصوص ضایعات پوستی.
- در موارد شدید یا مقاوم، پزشک ممکن است داروهای خوراکی ضد قارچ تجویز کند.
- حفظ بهداشت پوست و خشک نگه داشتن نواحی مرطوب برای جلوگیری از عود مجدد.
- تغییر لباسهای مرطوب یا تنگ و شستوشوی مرتب برای کنترل محیط رشد قارچ.
نکته مهم: برای تشخیص دقیق و انتخاب درمان مناسب، مراجعه به پزشک متخصص پوست ضروری است. پزشک با بررسی بالینی، نمونهبرداری از پوست و در صورت لزوم کشت قارچ یا تست حساسیت، درمان هدفمند را تعیین میکند.
بیشتر بخوانید : تفاوتهای کرم مرطوب کننده و آبرسان
| ویژگی / معیار | اگزما (درماتیت) | قارچ پوستی (عفونت قارچی) | روش درمان |
|---|---|---|---|
| علائم اصلی | پوست خشک، قرمز، خارش شدید، تاول یا پوستهریزی | پوست قرمز، پوستهپوسته، حلقههای دایرهای یا حاشیه مشخص، خارش | اگزما: مرطوبکنندهها، کرمهای کورتیکواستروئیدی، داروهای ضدالتهاب سیستمیک در صورت نیازقارچ: کرم یا لوسیون ضدقارچ، داروی خوراکی در موارد شدید، رعایت بهداشت و خشک نگه داشتن پوست |
| علت | التهاب و حساسیت پوست، عوامل ژنتیکی یا محیطی | عفونت قارچی روی پوست (قارچها) | – |
| محل شایع | دستها، آرنج، پشت زانو، صورت | پا، کشاله ران، زیر سینهها، نواحی مرطوب | – |
| شدت خارش | شدید و مداوم | خفیف تا متوسط، اغلب با برآمدگی یا تاول | – |
| روش تشخیص | معاینه بالینی، تست حساسیت | معاینه بالینی، نمونهبرداری پوست، کشت قارچ | – |
| توجه مهم | خوددرمانی ممکن است التهاب را بدتر کند | استفاده نادرست از داروی قارچ میتواند مقاومت ایجاد کند | مراجعه به پزشک متخصص پوست برای تشخیص و درمان مناسب ضروری است |
سخن پایانی
فرق اگزما و قارچ پوستی در موارد متعدد، بسیار زیاد است و اصلاً نباید این دو بیماری را با یکدیگر اشتباه بگیرید. بعد از این که با توجه به علائم متوجه شدید که کدام یک از این بیماریها برای شما به وجود آمدهاند، باید از روشهای درمانی و پیشگیری متناسب با هر یک استفاده کنید.
از طرف دیگر، سعی کنید که همیشه و حتی زمانی که دچار این بیماریها نشدهاید، از محصولات پوستی باکیفیت استفاده کنید تا بتوانید از بروز این بیماری جلوگیری کنید. اگر شما هم تاکنون دچار اگزما یا قارچ پوستی شدهاید و برای درمان این بیماریها تجربهای دارید، میتوانید نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
